intervisie 3 - inzicht & logisch nadenken
ONDERZOEKSVRAAG
Hoe komt het dat leerlingen te weinig inzicht verwerven?
BEGINSITUATIE
De beginsituatie is in alle scholen gelijklopend. Het valt ons op dat in de 3 scholen de leerlingen de leerstof zeer goed kunnen reproduceren (lager denkniveau), maar dat linken leggen tussen verschillende onderdelen van de leerstof, eigen voorbeelden geven, zelf eigen oplossingen bedenken voor problemen, logisch nadenken,… zeer moeilijk is voor hen. Dit merken we ook bij de leerkrachten.
Voorbeelden uit school:
Voorbeelden van leerkrachten
OORZAAK
Doordat de scholen alleen maar toetsen op reproductie en hierop enkel focussen tijdens de lessen (werkvormen waarbij inzicht en andere vaardigheden aan bod komen worden hier niet gebruikt) wordt er geen inzicht bijgebracht in school en kunnen ze het inzicht niet toepassen in het dagelijks leven. Tijdens onze projecten en lessen (verwerken) hebben we dit proberen te verwerken en viel dit op dat de leerlingen hierbij moeite hebben. Het is moeilijk om dit de leerlingen bij te brengen omdat zo’n manier iets compleet nieuw is voor hen. Dit is echter moeilijk om verandering in te brengen omdat dit een werk van lange adem is en dit lang duurt vooraleer je hiervan de vruchten kunt plukken. Dit is totaal niet te vergelijken met in België. Bij ons wordt er ook veel gefocust op inzicht en andere vaardigheden. Er worden bij evaluatie vragen gebruikt van een hoog denkniveau. De leerkrachten hier zijn wel minder opgeleid dan in België. Hierdoor hebben ze ook niet de kennis en achtergrond als de leerkrachten in België. Ze geven dus les op de manier waarop ze zelf alles uitgelegd geweest zijn, voornamelijk gericht op reproductie.
Wat verloopt zoals behoren?
Het is wel goed dat de leerlingen een hoog niveau van kennis hebben. Dit is echter vooral door reproductie. Bij leerlingen in België is het niveau dan minder hoog. Als we leerlingen van dezelfde leeftijd van thuis en hier zouden tegen elkaar plaatsen, zouden de leerlingen van hier qua kennis beter scoren. De leerlingen van België zouden dan wel beter scoren op vlak van vaardigheden. De leerlingen uit Tanzania weten wel heel veel verschillende zaken, maar ze kennen dit niet erg uitgebreid.
Wat leren we hieruit/ Wat verbaast ons?
Wat we hieruit geleerd hebben is geduld te hebben. Omdat we zelf hebben vooral op inzicht proberen te werken hebben duurde het soms lang om iets uit te leggen. Daarbij leerden we ook creatiever omgaan in het lesgeven en iedere keer andere manieren te zoeken om iets uit te leggen zodat de leerlingen dit toch konden snappen (praktijkgericht uitleggen, leefwereld betrekken, visueel werken,…).
Het verbaast ons dat we soms mensen tegenkomen en zien dat ze door levenservaring op te doen toch wel heel veel kunnen bereiken. Door zelf ervaring op te doen leer je het beste en dit vinden we jammer dat dit niet meer verwerkt wordt in het lesgeven. Zelf beseffen we ook meer en meer dat het onderwijs de basis is van een goed inzicht en denkvermogen en dit deuren opent voor meer mogelijkheden later.
Hoe komt het dat leerlingen te weinig inzicht verwerven?
BEGINSITUATIE
De beginsituatie is in alle scholen gelijklopend. Het valt ons op dat in de 3 scholen de leerlingen de leerstof zeer goed kunnen reproduceren (lager denkniveau), maar dat linken leggen tussen verschillende onderdelen van de leerstof, eigen voorbeelden geven, zelf eigen oplossingen bedenken voor problemen, logisch nadenken,… zeer moeilijk is voor hen. Dit merken we ook bij de leerkrachten.
Voorbeelden uit school:
- In Bright Future hadden we een les over de verschillende kringlopen in de natuur. Daarbij moesten de leerlingen de begrippen in de cyclus zetten. Als we vroegen in de klas wat de definities waren van die begrippen konden ze deze vlekkenloos opzeggen. Het viel ons op dat de definities die ze gebruikten volledig hetzelfde waren als deze die in het handboek stonden. Om daarna hun kennis te gebruiken en toe te passen in de cyclus gingen de meeste leerlingen de mist in.
- In Peace School is er in klas 3 een jongen die intelligent is. Die jongen kan verschillende definities volledig juist opzeggen. Als hij echter een paar woorden van de definitie vergeten is dan blokkeert hij. Bij een inzichtelijke vraag kan hij maar moeilijk antwoorden. Bij de examens blijkt deze jongen vaak bij de top te scoren. Dit komt doordat de examens altijd gericht zijn op reproductie. Daar scoort hij dan goed to zeer goed. Bij inzichtelijke vragen zien we dan dat hij (en de meeste anderen) direct minder goed scoren.
- Arthur gaf een les in Highridge over elektriciteit. Toen hij vroeg aan de leerlingen welke toestellen er allemaal op elektriciteit werken konden de leerlingen direct een paar voorbeelden geven. Dit waren wel alleen maar de voorbeelden die in het handboek vermeld waren (de voorbeelden waren computer, lamp en televisie). Als Arthur vroeg als de leerlingen nog andere voorbeelden konden geven van toestellen die niet in het boek stonden dan konden de leerlingen niet antwoorden. De leerlingen konden zelf geen voorbeelden meer geven. Arthur probeerde dit in hun leefwereld te betrekken, maar dan nog konden ze geen voorbeelden zelf bedenken. Dit is moeilijk voor Arthur om te weten hoe de thuissituatie is van de leerlingen want hij wist niet wat de leerlingen allemaal thuis hadden van elektrisch materiaal.
- Een les over doorschijnende en niet-doorschijnende voorwerpen. Arthur vroeg aan de leerlingen welke voorwerpen er niet doorschijnend waren. Hier konden ze opnieuw maar de voorbeelden geven van in het handboek. Arthur probeerde dit opnieuw te betrekken met de leefwereld van de leerlingen. Na enige tijd konden de leerlingen antwoord geven, maar door zelf logisch te denken konden ze geen antwoord bedenken.
- Algemeen zien we ook dat er bij examens in school 12 examens op 2 dagen worden gegeven. Dit gebeurt echter continu na elkaar zonder pauze. Tussen de examens kunnen de leerlingen vlug eens naar het toilet, maar de volgende examens starten direct. Na een conversatie met de leerkrachten hadden we de reden dat dit was om tijd te sparen.
- De koks op school koken altijd op een houtvuur. Daarbij moeten ze altijd een bepaalde voorraad hout hebben. Als het veel regent is het hout nat waardoor het eten later is. Dit zorgt ervoor dat de leerlingen later hun eten krijgen en de lunch uitloopt. Arthur vond het raar dat de koks het hout niet binnenlegden zodat het hout de dag later niet nat zou zijn.
- Het viel ons op dat de leerlingen het moeilijk hebben met linken te leggen met verschillende leerstofonderdelen. Dit kan ook komen doordat de handboeken ook van de hak op te tak springen qua onderwerpen.
Voorbeelden van leerkrachten
- In het handboek staan er redelijk wat fouten. De leerkrachten denken hier niet bij na als ze de leerstof doorgeven aan de leerlingen. In een handboek in Peace stond er bij het gebruik van een koelkast dat de temperatuur minder dan 50 graden Celcius moest zijn en een diepvries een temperatuur minder dan 70 graden celcius moest zijn. Als Dieter de leerstof gaf aan de leerlingen konden ze niet mee met de denkwijze dat dit niet klopte. Als Dieter dit meldde aan de leerkracht dan was hij er niet van op de hoogte dat dit niet klopte.
- In een les verspringen in Highridge School. Dit wordt meestal gedaan in de klas met behulp van doceren en onderwijsleergesprek. Arthur vroeg om de les buiten te geven met gevolg dat de leerkrachten dit een super idee vonden. Dit hadden ze zelf nog nooit ingezien dat dit een betere manier van les te geven is dan in het klaslokaal te blijven.
- Tijdens het project in Peace school waarbij Dieter en Amelie de muren geverfd hebben, leunde er een leerkracht tegen de muur. Dit terwijl de muur nog nat was. De leerkrachten hadden blijkbaar niet door dat dit niet zo’n goed idee was.
- In Highridge tijdens het voetbal laten de leerkrachten de leerlingen vaak wat langer spelen na de schooluren (bijvoorbeeld bij een voetbal toernooi). Daarbij denken de leerkrachten vaak dat dit je het toernooi in een beperkte tijd (2 uur) spelen terwijl dit gepland stond (3 uur). Wanneer het tijd was voor de leerlingen om naar huis te gaan was het toernooi nog maar halverwege. Na school was er nog een voetbalmatch tussen de leerkrachten van verschillende scholen. Na overleg met Elikana (leerkracht Peace) beslisten ze dan toch om de laatste matchen van de leerlingen te verschuiven naar de volgende week. Sommige mensen hier hebben wel wat meer tijdsbesef.
OORZAAK
Doordat de scholen alleen maar toetsen op reproductie en hierop enkel focussen tijdens de lessen (werkvormen waarbij inzicht en andere vaardigheden aan bod komen worden hier niet gebruikt) wordt er geen inzicht bijgebracht in school en kunnen ze het inzicht niet toepassen in het dagelijks leven. Tijdens onze projecten en lessen (verwerken) hebben we dit proberen te verwerken en viel dit op dat de leerlingen hierbij moeite hebben. Het is moeilijk om dit de leerlingen bij te brengen omdat zo’n manier iets compleet nieuw is voor hen. Dit is echter moeilijk om verandering in te brengen omdat dit een werk van lange adem is en dit lang duurt vooraleer je hiervan de vruchten kunt plukken. Dit is totaal niet te vergelijken met in België. Bij ons wordt er ook veel gefocust op inzicht en andere vaardigheden. Er worden bij evaluatie vragen gebruikt van een hoog denkniveau. De leerkrachten hier zijn wel minder opgeleid dan in België. Hierdoor hebben ze ook niet de kennis en achtergrond als de leerkrachten in België. Ze geven dus les op de manier waarop ze zelf alles uitgelegd geweest zijn, voornamelijk gericht op reproductie.
Wat verloopt zoals behoren?
Het is wel goed dat de leerlingen een hoog niveau van kennis hebben. Dit is echter vooral door reproductie. Bij leerlingen in België is het niveau dan minder hoog. Als we leerlingen van dezelfde leeftijd van thuis en hier zouden tegen elkaar plaatsen, zouden de leerlingen van hier qua kennis beter scoren. De leerlingen van België zouden dan wel beter scoren op vlak van vaardigheden. De leerlingen uit Tanzania weten wel heel veel verschillende zaken, maar ze kennen dit niet erg uitgebreid.
Wat leren we hieruit/ Wat verbaast ons?
Wat we hieruit geleerd hebben is geduld te hebben. Omdat we zelf hebben vooral op inzicht proberen te werken hebben duurde het soms lang om iets uit te leggen. Daarbij leerden we ook creatiever omgaan in het lesgeven en iedere keer andere manieren te zoeken om iets uit te leggen zodat de leerlingen dit toch konden snappen (praktijkgericht uitleggen, leefwereld betrekken, visueel werken,…).
Het verbaast ons dat we soms mensen tegenkomen en zien dat ze door levenservaring op te doen toch wel heel veel kunnen bereiken. Door zelf ervaring op te doen leer je het beste en dit vinden we jammer dat dit niet meer verwerkt wordt in het lesgeven. Zelf beseffen we ook meer en meer dat het onderwijs de basis is van een goed inzicht en denkvermogen en dit deuren opent voor meer mogelijkheden later.
INTERVISIE 2 - WEDERZIJDS RESPECT
ONDERZOEKSVRAAG
Wat is het verschil en de gelijkenissen tussen België en Tanzania op gebied van wederzijds respect?
BEGINSITUATIE
Voor we aan onze tweede intervisie begonnen, vonden we het een goed idee om de definitie van respect op te zoeken. Dit is een breed begrip, het is dus belangrijk dat we een éénduidige betekenis hebben vooraleer we hierover discussiëren.
Respect betekent eerbied of waardering hebben voor één of meerdere personen, hun kwaliteiten, prestaties en/of vaardigheden. Ook rekening houden met anderen hun mening, materiaal, cultuur, omgeving, …
We vroegen aan alle headteachers wat respect voor hen betekent of hoe respect in hun school wordt beschreven. Ook hier kwamen we ongeveer op één gelijke betekenis en merkten we dat respect enorm belangrijk is. Zowel tussen de leerkrachten onderling, als tussen de leerlingen en de leerkracht.
Respect is dat je luistert naar de leerkrachten, elkaar helpt, zorg draagt voor andermans en eigen materiaal, het opvolgen van het reglement, …
Naast de verwoording van de headteachers, observeerden we ook in onze stagescholen. Hieronder vindt u enkele zaken die ons zijn opgevallen.
Naast respectvolle zaken, merkten we ook enkele respectloze handelingen op.
FACTOREN
Tijdens onze observaties merkten we al snel grote verschillen met België. We vroegen ons af wat hiervan de achtergrond zou kunnen zijn. Daarom gingen we in gesprek met de verschillende headteachers en leerkrachten.
Respect tegenover directeur
Toen Arthur ’s ochtends aankwam in Highridge op donderdag 22 maart, bleek er een vergadering te zijn. Hiervan werd hij niet op de hoogte gesteld, dit is ook een vorm van respect qua communicatie. Nietsvermoedend nam Arthur deel aan de vergadering, het was vooral de directeur die aan het woord was. Het ging dan ook over het respect tegenover de directeur, dit wordt hier hoog in het vaandel gedragen. Leerlingen en leerkrachten komen zomaar binnenwandelen in het bureau van de directeur, ook al is hij in gesprek. Dit moest dringend veranderd worden volgens het schoolhoofd. Doorheen de vergadering werd zowel Engels, als Swahili gebruikt. Dit was dan moeilijk voor Arthur om het verdere verloop van de vergadering te volgen. Het viel wel op dat de directeur soms respectloos over de leerkrachten aan het praten was. Hij riep vaak tegen de leerkrachten om zaken te verduidelijken.
Doordat er veel werd gediscussieerd in het Swahili kon Arthur onvoldoende volgen. Dit kwam voor hem respectloos over, want ook Arthur wou graag deelnemen aan het gesprek. Het is ook als stagiair belangrijk om te weten wat de veranderingen op school zouden kunnen zijn. Daardoor ging hij na de vergadering in interactie met sommige leerkrachten om meer inzicht op de situatie te krijgen. Alle verschillende onderwerpen werden nog eens kort toegelicht. Blijkbaar werd Swahili toegepast, omdat sommige leerkrachten het Engels onvoldoende beheersen. Wel een beetje vreemd, aangezien de privéscholen Engels als basistaal gebruiken. Het is niet omdat de leerkracht het vak Swahili geeft, dat deze leerkracht het Engels niet onder de knie moet hebben.
Publiek straffen van leerlingen
Cedric & Thibo kwamen net uit de leraarskamer, om naar huis te vertrekken. Toen ze plots heel wat leerlingen zagen verzamelen op de speelplaats. Ze vroegen aan de directeur wat er hier precies aan de hand was. Die antwoorde dat er waarschijnlijk een soort van toespraak ging zijn én dat het wel interessant voor hen was om dit eens te zien. Al snel bleek dat het geen normale toespraak was, maar een soort van publieke straf was tegenover één leerling. De leerling had met stenen gegooid naar andere leerlingen. Om aan te tonen dat dit gedrag echt ontoelaatbaar is, besliste de headteacher om de leerling te slaan in het bijzijn van alle leerlingen.
Achteraf werd hierover een conversatie gevoerd met de headteacher. Hij vertelde ons als volgt: “Ik doe dit ook niet graag, want zo behandel ik de leerlingen als dieren. Maar om respect af te dwingen van de leerlingen, zijn stokslagen soms nodig. Als we kijken naar andere scholen waar dit niet gebeurd, hebben de leerlingen vaak minder respect.” Een andere leerkracht vertelde ons ook dat dit nu eenmaal nodig is bij Afrikaanse kinderen.
Volgens onze mening is dit gebrek aan respect tegenover de leerlingen, maar dit vatten zij hier anders op. Er zijn andere manieren om respect bij te brengen of af te dwingen. Hier gebruikten we het voorbeeld van de evolutie in België rond het straffen.
Ook al weten we dat leerlingen in België soms te weinig respect hebben tegenover de leerkracht. Hierbij gebruiken we een straf- en beloningssysteem, die dikwijls tot succes uitdraait. Het is belangrijk om hier eens bij stil te staan.
Respect tegenover materiaal
In Peace (bij Dieter & Amelie) worden alle klassen opgefrist met een nieuw likje verf. Nadat ze in klas 3 de muur hadden geverfd, merkten we plots op dat er was getekend op de muur. Dit kwam door een leerling die zwarte verf had gevonden en het een tof idee vond om hun werk te bekladden. De moed zakte even in hun schoenen en ze meldden dit onmiddellijk aan headteacher Nickson. Hij kon niet geloven hij hoorde, waardoor hij de tuchtleerkracht (teacher Betty) erbij haalde. Zij vertelde ons dat ze na het weekend de klas zou aanspreken over dit incident. Na meermaals vragen aan de headteacher wat precies werd gezegd, hoorden Amelie en Dieter er niets meer van.
Een week later begon Amelie met haar beloningssysteem in klas 3. Alle leerlingen kregen een parelkoord, wanneer ze zich goed gedragen krijgen de leerlingen een parel. Het omgekeerde geldt ook, wanneer de leerlingen zich slecht gedragen, verliezen ze een parel. Bij vijf parels op de koord, verdienen ze een sticker. Dit succesverhaal had echter een keerzijde, de volgende dag was meer dan de helft van de klas zijn parelkoord kwijt. Ook al werd bij de uitleg van het beloningssysteem duidelijk de nadruk gelegd op het verlies van hun koord. Ze waren volledig zelf verantwoordelijk hiervoor. Ook merkten we terug een gebrek aan respect voor hun eigen materiaal.
Tijdens het examen van civics & moral, werd een leerling van klas 3 op straf gezet. De leerkracht betrapte hem op het feit dat hij tijdens zijn straf de verf van de muur aan het krabben was. Hier ontbreek het respect voor hun eigen materiaal volledig bij deze leerling. De leerling werd gepast gestraft en ook de leerkracht kon er niet mee lachen.
Na deze gebeurtenissen bleek het ons gepast te zijn om hierover een gesprek aan te gaan met headteacher Nickson en tuchtleekracht Betty. Amelie & Dieter vertelden hun kant van het verhaal, dat dit respectloos en frustrerend overkomt tegenover hen. Teachers Nickson en Betty zijn er zich van bewust dat er in klas 3 een groot gebrek aan respect is. Hiermee zijn ze volop aan het werk en hopen ze snel vorderingen te zien. Tijdens het gesprek was er voldoende ruimte om elkaars alternatieven te beluisteren.
Respect leerkrachten onderling
Tijdens de examenperiode zagen we al snel in Peace dat er niet zo veel belang wordt gehecht aan het spieken tijdens de examens. Doordat er in België heel kordaat wordt omgegaan met dit fenomeen, konden we dit gedrag van de leerlingen niet zomaar negeren. Elk examen stonden we in een klas om te observeren. Voor de leerlingen aan het examen begon, gaven we hen duidelijk mee dat wanneer we ze zien spieken, dat ze een nul krijgen (net zoals in België). Op de derde examendag waren er toch enkele leerlingen van klas 5 die een poging deden om te spieken. Zelf durfden we geen drastische beslissingen te nemen, dus gingen we naar Nickson (headteacher). Hij vertelde ons dat dit ontoelaatbaar is en we dus een nul mochten geven voor dit onderwerp. Al snel merkte Nickson op dat wij hier veel belang aan hechten, dus werden we op woensdag uitgenodigd op een spoedmeeting omtrent het onderwerp.
Bijna alle leerkrachten kwamen na schooltijd samen, hier voerde de headteacher het woord. Iedereen kreeg de kans om zijn mening te uiten, maar van een echte discussie was er hier geen sprake. Er werden geen specifieke maatregelen genomen, al hadden we het gevoel dat er nogal veel druk op onze schouders werd gelegd.
De volgende dag hoorden we in het lokaal naast ons verschillende stokslagen en zagen we leerlingen al huilend het bureau uitwandelen. We waren stomverbaasd wat hier aan de hand was, al konden we de link met gisteren al snel leggen. Wat bleek: de zoon van de directrice had gehoord dat enkele leerlingen hadden gespiekt tijdens de examens. Hij vond dat dit niet door de beugel kon en toen hij hoorde dat zijn dochter ook bij de ‘spiekers’ zat, verloor hij de controle. Hij vond het nodig om zijn kind als vader te straffen en sloeg haar met de stok. De vervanger van Nicskon, teacher Philemon, vond dat alle leerlingen gelijk behandelt moesten worden. Dus werden ook de andere ‘spiekers’ geslagen. Dit werd volledig zonder ons medeweten beslist, waardoor wij graag de details van het verhaal wouden weten.
Na we wat bekoeld werden, gingen we naar het bureau van teacher Philemon en teacher Nickson om wat uitleg te vragen. Philemon voerde het woord, omdat Nickson net was aangekomen op school, hij zei: “De leerlingen kregen een brief mee naar huis waarbij de ouders naar school zouden moeten komen. De headteacher zou dan uitleggen dat de leerlingen hadden gespiekt + de sanctie zou besproken worden met de ouders.” Dit was blijkbaar de reden waarom de leerlingen aan het huilen waren. Wij hadden nochtans de stokslagen gehoord en we merkten dat teacher Philemon niet eerlijk was, terwijl wij altijd eerlijk zijn. Na enkele minuten werden we terug naar de bureau geroepen om uiteindelijk de volledige waarheid van teacher Nickson te horen. Hierdoor verloren we toch wel wat respect tegenover teacher Philemon, want hij was niet eerlijk geweest tegen ons. Terwijl wij altijd zo eerlijk mogelijk proberen zijn én altijd in gesprek over beslissingen.
Headteacher Nickson verontschuldigde zich meermaals, omdat hij zag dat we van dit incident negatief onder de indruk waren.
CONCLUSIE IN TABELVORM
Hieronder enkele opmerkelijke verschillen en gelijkenissen tussen het Zuiden en België.
- in België
* in Tanzania
- leerlingen kloppen wel op de deur, maar zijn vaak erg ongeduldig
* leerlingen vragen toestemming om binnen te gaan in de leraarskamer én blijven geduldig wachten (respectvol)
- algemeen gezien: leerkracht komt binnen en de les gaat gewoon verder of start
* leerlingen staan recht wanneer een leerkracht de klas binnenkomt, hierbij begroeten ze de leerkracht (repsectvol)
- straf- en beloningssysteem wordt toegepast om orde te bewaren in de klas (strafwerk, strafstudie)
* straf- en beloningssysteem (stokslagen) wordt hier toegepast om respect af te dwingen
- relatie tussen directeur en leerkracht is veel ‘losser’
* directeur heeft enorm veel gezag en eist veel respect van leerkrachten, waardoor soms ongemakkelijk sfeer ontstaat
- leerlingen hebben voldoende respect tegenover leerkracht
* leerlingen hebben voldoende respect tegenover leerkracht, al wordt dit soms te veel afgedwongen
- leerkrachten gaan op een vriendschappelijk manier, respectvol om met elkaar
* leerkrachten gaan op een vriendschappelijk manier, respectvol om met elkaar
Ondernomen acties
Wat is het verschil en de gelijkenissen tussen België en Tanzania op gebied van wederzijds respect?
BEGINSITUATIE
Voor we aan onze tweede intervisie begonnen, vonden we het een goed idee om de definitie van respect op te zoeken. Dit is een breed begrip, het is dus belangrijk dat we een éénduidige betekenis hebben vooraleer we hierover discussiëren.
Respect betekent eerbied of waardering hebben voor één of meerdere personen, hun kwaliteiten, prestaties en/of vaardigheden. Ook rekening houden met anderen hun mening, materiaal, cultuur, omgeving, …
We vroegen aan alle headteachers wat respect voor hen betekent of hoe respect in hun school wordt beschreven. Ook hier kwamen we ongeveer op één gelijke betekenis en merkten we dat respect enorm belangrijk is. Zowel tussen de leerkrachten onderling, als tussen de leerlingen en de leerkracht.
Respect is dat je luistert naar de leerkrachten, elkaar helpt, zorg draagt voor andermans en eigen materiaal, het opvolgen van het reglement, …
Naast de verwoording van de headteachers, observeerden we ook in onze stagescholen. Hieronder vindt u enkele zaken die ons zijn opgevallen.
- De leerkracht wordt telkens begroet bij het binnenkomen van het klaslokaal, hierbij gaan de leerlingen rechtstaan. Ze begroeten de leerkracht in koor, nadien wachten ze op het signaal van de leerkracht om terug neer te gaan zitten.
- Leerlingen die binnenkomen in de leraarskamer of bureau van de headteacher, dan wachten de leerlingen voor de deur vooraleer een leerkracht teken geeft om binnen te komen.
- Leerkrachten worden altijd aangesproken met ‘teacher’ door de leerlingen.
- Wanneer de leerkracht hoest, niest, iets laat vallen, zichzelf ‘bezeert’, … zeggen de leerlingen heel snel ‘pole’. Hierbij moet de leerkracht antwoorden met ‘asante’. Wat opvalt, is dat leerlingen dit niet doen tegenover een andere leerling.
- Leerlingen bieden de leerkracht vaak hulp gaan als er iets gedragen moet worden.
- Oudere personen, personen met een hogere functie worden aangesproken met Shkamo, ook leerkracht spreekt directrice aan met Shkamo.
- Leerlingen bidden telkens vóór de maaltijd. Hierbij tonen ze enorm veel respect voor het krijgen van eten.
Naast respectvolle zaken, merkten we ook enkele respectloze handelingen op.
- Leerlingen gaan onderling hardhandig om met elkaar. We zien vaak leerlingen op elkaar slaan, ze zien dit voorbeeld van de leerkracht die op de leerling slaat.
- Wanneer een leerling zichzelf bezeert lachen de leerlingen met de leerling, ook de leerkracht durft hier mee te lachen. Dit gebeurt ook wanneer een leerling een verkeerd antwoord geeft. Ook met leerstoornissen wordt er vaak gelachen.
- Leerlingen tekenen op de banken, cursussen, … Er is weinig respect voor hun eigen materiaal.
- Leerlingen ondervinden dat wij geen stokslagen uitdelen, hierdoor wordt ons gezag al snel op de proef gesteld. De leerlingen luisteren nauwelijks wanneer we gewoon vragen om stil te zijn.
- Wanneer leerkrachten in gesprek zijn met elkaar, komt er zomaar een leerkracht het gesprek verstoren. Hierbij wordt geen sorry gezegd of wordt er niet gewacht tot dat de andere klaar zijn. Ook leerlingen durven dit doen, zomaar een gesprek verstoren.
- Een ‘dankuwel’ is hier moeilijk te krijgen van de leerkrachten.
- Leerlingen kijken af tijdens examens, dit wordt soms niet opgemerkt door de leerkracht. (Ook al gebeurt dit naast hem).
- Leerkrachten proberen respect af te dwingen door leerlingen stokslagen toe te dienen. Zo wordt het respect eerder afgedwongen dan dat het wordt verdiend.
FACTOREN
Tijdens onze observaties merkten we al snel grote verschillen met België. We vroegen ons af wat hiervan de achtergrond zou kunnen zijn. Daarom gingen we in gesprek met de verschillende headteachers en leerkrachten.
Respect tegenover directeur
Toen Arthur ’s ochtends aankwam in Highridge op donderdag 22 maart, bleek er een vergadering te zijn. Hiervan werd hij niet op de hoogte gesteld, dit is ook een vorm van respect qua communicatie. Nietsvermoedend nam Arthur deel aan de vergadering, het was vooral de directeur die aan het woord was. Het ging dan ook over het respect tegenover de directeur, dit wordt hier hoog in het vaandel gedragen. Leerlingen en leerkrachten komen zomaar binnenwandelen in het bureau van de directeur, ook al is hij in gesprek. Dit moest dringend veranderd worden volgens het schoolhoofd. Doorheen de vergadering werd zowel Engels, als Swahili gebruikt. Dit was dan moeilijk voor Arthur om het verdere verloop van de vergadering te volgen. Het viel wel op dat de directeur soms respectloos over de leerkrachten aan het praten was. Hij riep vaak tegen de leerkrachten om zaken te verduidelijken.
Doordat er veel werd gediscussieerd in het Swahili kon Arthur onvoldoende volgen. Dit kwam voor hem respectloos over, want ook Arthur wou graag deelnemen aan het gesprek. Het is ook als stagiair belangrijk om te weten wat de veranderingen op school zouden kunnen zijn. Daardoor ging hij na de vergadering in interactie met sommige leerkrachten om meer inzicht op de situatie te krijgen. Alle verschillende onderwerpen werden nog eens kort toegelicht. Blijkbaar werd Swahili toegepast, omdat sommige leerkrachten het Engels onvoldoende beheersen. Wel een beetje vreemd, aangezien de privéscholen Engels als basistaal gebruiken. Het is niet omdat de leerkracht het vak Swahili geeft, dat deze leerkracht het Engels niet onder de knie moet hebben.
Publiek straffen van leerlingen
Cedric & Thibo kwamen net uit de leraarskamer, om naar huis te vertrekken. Toen ze plots heel wat leerlingen zagen verzamelen op de speelplaats. Ze vroegen aan de directeur wat er hier precies aan de hand was. Die antwoorde dat er waarschijnlijk een soort van toespraak ging zijn én dat het wel interessant voor hen was om dit eens te zien. Al snel bleek dat het geen normale toespraak was, maar een soort van publieke straf was tegenover één leerling. De leerling had met stenen gegooid naar andere leerlingen. Om aan te tonen dat dit gedrag echt ontoelaatbaar is, besliste de headteacher om de leerling te slaan in het bijzijn van alle leerlingen.
Achteraf werd hierover een conversatie gevoerd met de headteacher. Hij vertelde ons als volgt: “Ik doe dit ook niet graag, want zo behandel ik de leerlingen als dieren. Maar om respect af te dwingen van de leerlingen, zijn stokslagen soms nodig. Als we kijken naar andere scholen waar dit niet gebeurd, hebben de leerlingen vaak minder respect.” Een andere leerkracht vertelde ons ook dat dit nu eenmaal nodig is bij Afrikaanse kinderen.
Volgens onze mening is dit gebrek aan respect tegenover de leerlingen, maar dit vatten zij hier anders op. Er zijn andere manieren om respect bij te brengen of af te dwingen. Hier gebruikten we het voorbeeld van de evolutie in België rond het straffen.
Ook al weten we dat leerlingen in België soms te weinig respect hebben tegenover de leerkracht. Hierbij gebruiken we een straf- en beloningssysteem, die dikwijls tot succes uitdraait. Het is belangrijk om hier eens bij stil te staan.
Respect tegenover materiaal
In Peace (bij Dieter & Amelie) worden alle klassen opgefrist met een nieuw likje verf. Nadat ze in klas 3 de muur hadden geverfd, merkten we plots op dat er was getekend op de muur. Dit kwam door een leerling die zwarte verf had gevonden en het een tof idee vond om hun werk te bekladden. De moed zakte even in hun schoenen en ze meldden dit onmiddellijk aan headteacher Nickson. Hij kon niet geloven hij hoorde, waardoor hij de tuchtleerkracht (teacher Betty) erbij haalde. Zij vertelde ons dat ze na het weekend de klas zou aanspreken over dit incident. Na meermaals vragen aan de headteacher wat precies werd gezegd, hoorden Amelie en Dieter er niets meer van.
Een week later begon Amelie met haar beloningssysteem in klas 3. Alle leerlingen kregen een parelkoord, wanneer ze zich goed gedragen krijgen de leerlingen een parel. Het omgekeerde geldt ook, wanneer de leerlingen zich slecht gedragen, verliezen ze een parel. Bij vijf parels op de koord, verdienen ze een sticker. Dit succesverhaal had echter een keerzijde, de volgende dag was meer dan de helft van de klas zijn parelkoord kwijt. Ook al werd bij de uitleg van het beloningssysteem duidelijk de nadruk gelegd op het verlies van hun koord. Ze waren volledig zelf verantwoordelijk hiervoor. Ook merkten we terug een gebrek aan respect voor hun eigen materiaal.
Tijdens het examen van civics & moral, werd een leerling van klas 3 op straf gezet. De leerkracht betrapte hem op het feit dat hij tijdens zijn straf de verf van de muur aan het krabben was. Hier ontbreek het respect voor hun eigen materiaal volledig bij deze leerling. De leerling werd gepast gestraft en ook de leerkracht kon er niet mee lachen.
Na deze gebeurtenissen bleek het ons gepast te zijn om hierover een gesprek aan te gaan met headteacher Nickson en tuchtleekracht Betty. Amelie & Dieter vertelden hun kant van het verhaal, dat dit respectloos en frustrerend overkomt tegenover hen. Teachers Nickson en Betty zijn er zich van bewust dat er in klas 3 een groot gebrek aan respect is. Hiermee zijn ze volop aan het werk en hopen ze snel vorderingen te zien. Tijdens het gesprek was er voldoende ruimte om elkaars alternatieven te beluisteren.
Respect leerkrachten onderling
Tijdens de examenperiode zagen we al snel in Peace dat er niet zo veel belang wordt gehecht aan het spieken tijdens de examens. Doordat er in België heel kordaat wordt omgegaan met dit fenomeen, konden we dit gedrag van de leerlingen niet zomaar negeren. Elk examen stonden we in een klas om te observeren. Voor de leerlingen aan het examen begon, gaven we hen duidelijk mee dat wanneer we ze zien spieken, dat ze een nul krijgen (net zoals in België). Op de derde examendag waren er toch enkele leerlingen van klas 5 die een poging deden om te spieken. Zelf durfden we geen drastische beslissingen te nemen, dus gingen we naar Nickson (headteacher). Hij vertelde ons dat dit ontoelaatbaar is en we dus een nul mochten geven voor dit onderwerp. Al snel merkte Nickson op dat wij hier veel belang aan hechten, dus werden we op woensdag uitgenodigd op een spoedmeeting omtrent het onderwerp.
Bijna alle leerkrachten kwamen na schooltijd samen, hier voerde de headteacher het woord. Iedereen kreeg de kans om zijn mening te uiten, maar van een echte discussie was er hier geen sprake. Er werden geen specifieke maatregelen genomen, al hadden we het gevoel dat er nogal veel druk op onze schouders werd gelegd.
De volgende dag hoorden we in het lokaal naast ons verschillende stokslagen en zagen we leerlingen al huilend het bureau uitwandelen. We waren stomverbaasd wat hier aan de hand was, al konden we de link met gisteren al snel leggen. Wat bleek: de zoon van de directrice had gehoord dat enkele leerlingen hadden gespiekt tijdens de examens. Hij vond dat dit niet door de beugel kon en toen hij hoorde dat zijn dochter ook bij de ‘spiekers’ zat, verloor hij de controle. Hij vond het nodig om zijn kind als vader te straffen en sloeg haar met de stok. De vervanger van Nicskon, teacher Philemon, vond dat alle leerlingen gelijk behandelt moesten worden. Dus werden ook de andere ‘spiekers’ geslagen. Dit werd volledig zonder ons medeweten beslist, waardoor wij graag de details van het verhaal wouden weten.
Na we wat bekoeld werden, gingen we naar het bureau van teacher Philemon en teacher Nickson om wat uitleg te vragen. Philemon voerde het woord, omdat Nickson net was aangekomen op school, hij zei: “De leerlingen kregen een brief mee naar huis waarbij de ouders naar school zouden moeten komen. De headteacher zou dan uitleggen dat de leerlingen hadden gespiekt + de sanctie zou besproken worden met de ouders.” Dit was blijkbaar de reden waarom de leerlingen aan het huilen waren. Wij hadden nochtans de stokslagen gehoord en we merkten dat teacher Philemon niet eerlijk was, terwijl wij altijd eerlijk zijn. Na enkele minuten werden we terug naar de bureau geroepen om uiteindelijk de volledige waarheid van teacher Nickson te horen. Hierdoor verloren we toch wel wat respect tegenover teacher Philemon, want hij was niet eerlijk geweest tegen ons. Terwijl wij altijd zo eerlijk mogelijk proberen zijn én altijd in gesprek over beslissingen.
Headteacher Nickson verontschuldigde zich meermaals, omdat hij zag dat we van dit incident negatief onder de indruk waren.
CONCLUSIE IN TABELVORM
Hieronder enkele opmerkelijke verschillen en gelijkenissen tussen het Zuiden en België.
- in België
* in Tanzania
- leerlingen kloppen wel op de deur, maar zijn vaak erg ongeduldig
* leerlingen vragen toestemming om binnen te gaan in de leraarskamer én blijven geduldig wachten (respectvol)
- algemeen gezien: leerkracht komt binnen en de les gaat gewoon verder of start
* leerlingen staan recht wanneer een leerkracht de klas binnenkomt, hierbij begroeten ze de leerkracht (repsectvol)
- straf- en beloningssysteem wordt toegepast om orde te bewaren in de klas (strafwerk, strafstudie)
* straf- en beloningssysteem (stokslagen) wordt hier toegepast om respect af te dwingen
- relatie tussen directeur en leerkracht is veel ‘losser’
* directeur heeft enorm veel gezag en eist veel respect van leerkrachten, waardoor soms ongemakkelijk sfeer ontstaat
- leerlingen hebben voldoende respect tegenover leerkracht
* leerlingen hebben voldoende respect tegenover leerkracht, al wordt dit soms te veel afgedwongen
- leerkrachten gaan op een vriendschappelijk manier, respectvol om met elkaar
* leerkrachten gaan op een vriendschappelijk manier, respectvol om met elkaar
Ondernomen acties
- Overleg met headteachers, leerkrachten, … vindt u doorheen het document.
- Gebruik van literatuur om definitie respect op te zoeken.
- Overleg met stagiairs onderling.
intervisie 1 - TIMEMANAGEMENT
ONDERZOEKSVRAAG
zie bijlages voor uurschema
Waarom wordt het timemanagement niet zo strak gevolgd?
SITUATIESCHETS PER SCHOOL
We merkten dat het timemanagement sterk uiteenlopend is.
Bright future start om 8u30 en de twee andere scholen om 8 uur. De lessen eindigen bij alle drie de scholen telkens op hetzelfde moment. De pauzes duren in alle scholen 20 minuten, maar de middaglunch is terug heel uiteenlopend. Geen enkele school heeft in de namiddag pauze, waardoor de leerlingen van de ene les naar de andere moeten lopen zonder enige pauze. Misschien zou het dus goed zijn om een ‘break’ te introduceren in de namiddag.
Highridge:
De school start om 8 uur. Na drie lesuren is er een pauze van 20 minuten. Na de pauze zijn er terug drie lesuren en dan is er een lunch van 40 minuten. De lessen starten terug om 13 uur en dan zijn er vier lesuren ingepland. Een lesdag bestaat dus uit tien lesuren.
Peace school:
De school start om 8 uur. Na vier lesuren is er een pauze van vijftien minuten. Na deze pauze hebben de leerlingen nog drie lesuren. Om 13u start de lunch, deze eindigt om 13u30. Na de lunch zijn er opnieuw drie lesuren. De lesdag bestaat ook hier uit tien lesuren.
Bright future:
De school start om 8u30. Er zijn vier lesuren tot 10u50. Dan is er een pauze van 20 minuten. Daarna zijn er nog drie lesuren tot 12u55. Om 13u50 starten de lessen in de namiddag tot 15u30. Hier bestaat een lesdag dus uit negen lesuren.
WAT VERLOOPT ANDERS BIJ DE DAGPLANNING?
Bright future en Highridge hebben een tea-time van 20 minuten, de tea-time van Peace school duurt vijftien minuten. In elke school worden de pauzes in de klassen gehouden, waardoor de leerlingen amper van hun stoel komen. Ze halen hun porridge en keren dan terug naar de klas. Soms gebruiken ze de pauze om nog wat extra notities in te vullen en te leren voor de toetsen. Van echte ontspanning is er hier dus niet echt sprake. Ze hebben geen moment om eventjes hun hoofd terug volledig leeg te maken.
In Highridge en Bright future krijgen de leerkrachten meestal de thee wanneer de pauze al tien minuten bezig is. Deze thee is veel te warm, waardoor de leerkrachten nog eens tien minuten langer pauze nemen. Daardoor is er al heel wat lestijd verdwenen en bestaan de lessen soms maar uit 30 minuten. Er is al niet zo veel tijd om een waardige les te geven in de beschikbare 40 minuten, dus is het wel belangrijk dat de leerkrachten op tijd voor de klas staan.
In Peace hebben de leerkrachten geen leraarskamer. Zo zijn de leerkrachten genoodzaakt om de thee en het brood in de keuken te halen en dit dan te nuttigen in het eigen klaslokaal. Doordat ze in Peace geen leraarskamer hebben, is het ook moeilijk voor de leerkrachten om momenten te vinden voor discussie. Er gaan veel leerkrachten naar huis, waardoor ze ook niet samen eten met andere leerkrachten of leerlingen. Ze spreken af tijdens de lessen en komen gewoon het klaslokaal binnen om iets te overleggen met elkaar. Dit in tegenstelling tot Highridge en Bright future, waar de leerkrachten een leraarskamer hebben en samen kunnen lunchen.
In Peace en Bright future zijn er soms lesblokken van drie lesuren, wat in Highridge niet het geval is. In Highridge hebben ze zelden of nooit twee lesuren na elkaar. Het kan wel een voordeel, dit omdat de leerlingen veel afwisseling hebben, maar ook een nadeel omdat de lessen soms zodanig kort zijn dat er niet veel leerstof kan gegeven worden. Ook moeten de leerlingen zeer veel leerstof verwerken op één dag.
In tegenstelling tot Bright future en Peace is er bij Highridge al pauze om 12u20. In Bright future en Peace is er pas pauze om 13 uur, waardoor de verdeling van de lessen in de ochtend en de namiddag ongelijk is. De tijd van de middagpauze in Peace en Highridge is veel te kort, de lunchpauze duurt maar 30 minuten. De lunchpauze in Bright Future bestaat uit 55 minuten, wat volgens ons beter is dan de korte middagpauze in de andere twee scholen. De leerlingen gaan klas per klas om eten. Dit neemt ongeveer vijf minuten in beslag. In het beste geval heeft de laatste klas nog tien minuten om te eten. Hierdoor zijn er nog veel leerlingen bezig aan hun middagmaal wanneer de lessen beginnen. De leraars krijgen hun eten niet in het begin van de pauze, maar meer naar het einde toe, waardoor ze opnieuw wat lestijd missen.
WAT VERLOOPT HETZELFDE IN DE DAGPLANNING?
Er is ook hier een pauze in de voormiddag en een luchpauze rond 12u voorzien. De lessen beginnen rond 8 uur.
Soms gebruiken leerkrachten wel verschillende werkvormen. Er wordt gewerkt in groepjes, er is onderwijsleergesprek en er wordt leerlinggericht gewerkt.
De leerlingen hebben vaste klassen, waardoor ze niet van het ene lokaal naar het andere moeten lopen, zoals in het lager onderwijs in België.
WAT VERBAAST ONS OP SCHOOL?
Wat ons dus verbaast is het feit dat de leerkrachten zich echt niet aan het timemanegement houden. Nog een ander voorbeeld: In een ochtendpauze van Bright Future hadden Cedric en Thibo voor hun les een samenvatting nodig van de leerkracht. Maar de leerkracht was niet in de staffroom, waardoor ze hem gingen zoeken in de klaslokalen. Daar bleek dat hij nog les aan het geven was terwijl de pauze al 10 minuten bezig was.
Wat ook opviel is dat de leerkrachten soms helemaal niet weten wanneer ze welke les moeten geven. Bijvoorbeeld: Een leerkracht Frans in Peace School stapte de klas binnen en begroette de leerlingen. Maar toen gaf een leerling de opmerking ‘Meneer, wij hebben helemaal geen Frans!’. Hierna verliet de leerkracht gewoon het lokaal, de leerlingen bleven achter.
Ook zijn er geen LO-lessen, maar er wel een sportnamiddag op vrijdag. Hierbij gaan de leerlingen voetballen, spelen ze netbal en ravotten ze op het plein. Eigenlijk zijn de leerlingen hier gewoon vrij en worden ze niet ondersteund. Het positieve hieraan is dat elke leerling voor een kleine drie uur kan doen waar hij/zij zin in heeft. Wat ons wel zorgen maakt is dat de sport van de volledige week, op één dag wordt voorzien. Het is niet mooi verspreid, waardoor de motivatie van de leerlingen zou kunnen dalen.
Er zijn ICT-lessen voorzien in het uurrooster. Deze zijn echter zeer verschillend in vergelijking met de lessen in België. Zo moeten ze hier gewoon de technische zaken van de computer leren; hoe een computer werkt, uit hoeveel toetsen hij bestaat, waarvoor de toetsen dienen, enz. Maar dan moet je ook in het achterhoofd houden dat zeer weinig kinderen thuis over een computer beschikken…
MULTIPERSPECTIVITEIT
Al deze zaken zijn wel te plaatsen in de context.
Zo moet er in de ochtend voor alle leerlingen pap gemaakt worden, voor de leerkrachten thee. Dit is niet altijd eenvoudig omdat de koks maar een beperkt aantal kookpotten ter beschikking hebben. Hierdoor kan de pauze dus inderdaad enkele minuten uitlopen. 20 minuten pauze tussen de lessen is al ruim, een ‘oplossing’ om de pauze uit te breiden naar 25 minuten is dus niet aan de orde. Ook tijdens de middagpauze moet er voor 350 leerlingen en 20 leerkrachten eten gemaakt worden. Niet simpel, als je maar over een beperkt aantal kookpotten beschikt. Hier is het dus wel degelijk de schoolsituatie die het moeilijk maakt om binnen de pauze van 30 of 40 minuten te eten. Misschien is het dan wel een idee om de middagpauze een kwartier uit te breiden (zoals in Bright Future).
STERKE ZAKEN
Er is voldoende afwisseling doordat er tien verschillende lesuren per dag zijn.
De lessen zijn afgelopen rond 15u30, waardoor de leerlingen voldoende tijd hebben om naar huis te gaan en eventueel huiswerk af te werken.
Het is goed dat er tijd wordt vrijgemaakt, een uur voor de lunch, voor religie. Hierdoor kunnen de kinderen eventueel naar de moskee gaan en krijgen ze godsdienst op school. In Highridge komt er elke dag een leerkracht die voor twee uur lesgeeft aan de leerlingen die moslim zijn.
Soms worden er clubs georganiseerd. Hierbij kunnen leerlingen bijlessen volgen voor vakken zoals wetenschappen, wiskunde en Engels. De leerlingen die geen bijles volgen kunnen bij de verantwoordelijke leerkracht terecht voor dans, zang, theater of spel.
WAT LEERDEN WE AL TER PLAATSE?
Uiteraard zijn we hier nog maar een maand en moeten we nog veel zaken leren, zowel over de school als over de invulling van de dag.
We zijn wel zeker al een stuk flexibeler geworden. Als je hier niet flexibel bent, zal het zeer moeilijk worden. Zaken en zelf lessen veranderen hier voortdurend, waardoor het nodig is om je aan te passen aan de situatie.
Qua taalvaardigheid en communicatieve vaardigheden zijn we er ook al op vooruit gegaan. Om zaken zoals een timetable, lesonderwerpen en reflecties te regelen is het nodig dat je voldoende taal en communicatief vaardig bent.
African time: alles wordt hier rustig aan beleefd. Het was voor ons dan ook een cultuurshock waarbij we ons serieus mochten aanpassen aan de levenswijze. We leerden dan ook om als echte Afrikanen door het leven te gaan. Alles op het gemak, twende polé polé. Maar niet te veel op het gemak, want er moet natuurlijk ook hard gewerkt worden!
zie bijlages voor uurschema
Waarom wordt het timemanagement niet zo strak gevolgd?
SITUATIESCHETS PER SCHOOL
We merkten dat het timemanagement sterk uiteenlopend is.
Bright future start om 8u30 en de twee andere scholen om 8 uur. De lessen eindigen bij alle drie de scholen telkens op hetzelfde moment. De pauzes duren in alle scholen 20 minuten, maar de middaglunch is terug heel uiteenlopend. Geen enkele school heeft in de namiddag pauze, waardoor de leerlingen van de ene les naar de andere moeten lopen zonder enige pauze. Misschien zou het dus goed zijn om een ‘break’ te introduceren in de namiddag.
Highridge:
De school start om 8 uur. Na drie lesuren is er een pauze van 20 minuten. Na de pauze zijn er terug drie lesuren en dan is er een lunch van 40 minuten. De lessen starten terug om 13 uur en dan zijn er vier lesuren ingepland. Een lesdag bestaat dus uit tien lesuren.
Peace school:
De school start om 8 uur. Na vier lesuren is er een pauze van vijftien minuten. Na deze pauze hebben de leerlingen nog drie lesuren. Om 13u start de lunch, deze eindigt om 13u30. Na de lunch zijn er opnieuw drie lesuren. De lesdag bestaat ook hier uit tien lesuren.
Bright future:
De school start om 8u30. Er zijn vier lesuren tot 10u50. Dan is er een pauze van 20 minuten. Daarna zijn er nog drie lesuren tot 12u55. Om 13u50 starten de lessen in de namiddag tot 15u30. Hier bestaat een lesdag dus uit negen lesuren.
WAT VERLOOPT ANDERS BIJ DE DAGPLANNING?
Bright future en Highridge hebben een tea-time van 20 minuten, de tea-time van Peace school duurt vijftien minuten. In elke school worden de pauzes in de klassen gehouden, waardoor de leerlingen amper van hun stoel komen. Ze halen hun porridge en keren dan terug naar de klas. Soms gebruiken ze de pauze om nog wat extra notities in te vullen en te leren voor de toetsen. Van echte ontspanning is er hier dus niet echt sprake. Ze hebben geen moment om eventjes hun hoofd terug volledig leeg te maken.
In Highridge en Bright future krijgen de leerkrachten meestal de thee wanneer de pauze al tien minuten bezig is. Deze thee is veel te warm, waardoor de leerkrachten nog eens tien minuten langer pauze nemen. Daardoor is er al heel wat lestijd verdwenen en bestaan de lessen soms maar uit 30 minuten. Er is al niet zo veel tijd om een waardige les te geven in de beschikbare 40 minuten, dus is het wel belangrijk dat de leerkrachten op tijd voor de klas staan.
In Peace hebben de leerkrachten geen leraarskamer. Zo zijn de leerkrachten genoodzaakt om de thee en het brood in de keuken te halen en dit dan te nuttigen in het eigen klaslokaal. Doordat ze in Peace geen leraarskamer hebben, is het ook moeilijk voor de leerkrachten om momenten te vinden voor discussie. Er gaan veel leerkrachten naar huis, waardoor ze ook niet samen eten met andere leerkrachten of leerlingen. Ze spreken af tijdens de lessen en komen gewoon het klaslokaal binnen om iets te overleggen met elkaar. Dit in tegenstelling tot Highridge en Bright future, waar de leerkrachten een leraarskamer hebben en samen kunnen lunchen.
In Peace en Bright future zijn er soms lesblokken van drie lesuren, wat in Highridge niet het geval is. In Highridge hebben ze zelden of nooit twee lesuren na elkaar. Het kan wel een voordeel, dit omdat de leerlingen veel afwisseling hebben, maar ook een nadeel omdat de lessen soms zodanig kort zijn dat er niet veel leerstof kan gegeven worden. Ook moeten de leerlingen zeer veel leerstof verwerken op één dag.
In tegenstelling tot Bright future en Peace is er bij Highridge al pauze om 12u20. In Bright future en Peace is er pas pauze om 13 uur, waardoor de verdeling van de lessen in de ochtend en de namiddag ongelijk is. De tijd van de middagpauze in Peace en Highridge is veel te kort, de lunchpauze duurt maar 30 minuten. De lunchpauze in Bright Future bestaat uit 55 minuten, wat volgens ons beter is dan de korte middagpauze in de andere twee scholen. De leerlingen gaan klas per klas om eten. Dit neemt ongeveer vijf minuten in beslag. In het beste geval heeft de laatste klas nog tien minuten om te eten. Hierdoor zijn er nog veel leerlingen bezig aan hun middagmaal wanneer de lessen beginnen. De leraars krijgen hun eten niet in het begin van de pauze, maar meer naar het einde toe, waardoor ze opnieuw wat lestijd missen.
WAT VERLOOPT HETZELFDE IN DE DAGPLANNING?
Er is ook hier een pauze in de voormiddag en een luchpauze rond 12u voorzien. De lessen beginnen rond 8 uur.
Soms gebruiken leerkrachten wel verschillende werkvormen. Er wordt gewerkt in groepjes, er is onderwijsleergesprek en er wordt leerlinggericht gewerkt.
De leerlingen hebben vaste klassen, waardoor ze niet van het ene lokaal naar het andere moeten lopen, zoals in het lager onderwijs in België.
WAT VERBAAST ONS OP SCHOOL?
Wat ons dus verbaast is het feit dat de leerkrachten zich echt niet aan het timemanegement houden. Nog een ander voorbeeld: In een ochtendpauze van Bright Future hadden Cedric en Thibo voor hun les een samenvatting nodig van de leerkracht. Maar de leerkracht was niet in de staffroom, waardoor ze hem gingen zoeken in de klaslokalen. Daar bleek dat hij nog les aan het geven was terwijl de pauze al 10 minuten bezig was.
Wat ook opviel is dat de leerkrachten soms helemaal niet weten wanneer ze welke les moeten geven. Bijvoorbeeld: Een leerkracht Frans in Peace School stapte de klas binnen en begroette de leerlingen. Maar toen gaf een leerling de opmerking ‘Meneer, wij hebben helemaal geen Frans!’. Hierna verliet de leerkracht gewoon het lokaal, de leerlingen bleven achter.
Ook zijn er geen LO-lessen, maar er wel een sportnamiddag op vrijdag. Hierbij gaan de leerlingen voetballen, spelen ze netbal en ravotten ze op het plein. Eigenlijk zijn de leerlingen hier gewoon vrij en worden ze niet ondersteund. Het positieve hieraan is dat elke leerling voor een kleine drie uur kan doen waar hij/zij zin in heeft. Wat ons wel zorgen maakt is dat de sport van de volledige week, op één dag wordt voorzien. Het is niet mooi verspreid, waardoor de motivatie van de leerlingen zou kunnen dalen.
Er zijn ICT-lessen voorzien in het uurrooster. Deze zijn echter zeer verschillend in vergelijking met de lessen in België. Zo moeten ze hier gewoon de technische zaken van de computer leren; hoe een computer werkt, uit hoeveel toetsen hij bestaat, waarvoor de toetsen dienen, enz. Maar dan moet je ook in het achterhoofd houden dat zeer weinig kinderen thuis over een computer beschikken…
MULTIPERSPECTIVITEIT
Al deze zaken zijn wel te plaatsen in de context.
Zo moet er in de ochtend voor alle leerlingen pap gemaakt worden, voor de leerkrachten thee. Dit is niet altijd eenvoudig omdat de koks maar een beperkt aantal kookpotten ter beschikking hebben. Hierdoor kan de pauze dus inderdaad enkele minuten uitlopen. 20 minuten pauze tussen de lessen is al ruim, een ‘oplossing’ om de pauze uit te breiden naar 25 minuten is dus niet aan de orde. Ook tijdens de middagpauze moet er voor 350 leerlingen en 20 leerkrachten eten gemaakt worden. Niet simpel, als je maar over een beperkt aantal kookpotten beschikt. Hier is het dus wel degelijk de schoolsituatie die het moeilijk maakt om binnen de pauze van 30 of 40 minuten te eten. Misschien is het dan wel een idee om de middagpauze een kwartier uit te breiden (zoals in Bright Future).
STERKE ZAKEN
Er is voldoende afwisseling doordat er tien verschillende lesuren per dag zijn.
De lessen zijn afgelopen rond 15u30, waardoor de leerlingen voldoende tijd hebben om naar huis te gaan en eventueel huiswerk af te werken.
Het is goed dat er tijd wordt vrijgemaakt, een uur voor de lunch, voor religie. Hierdoor kunnen de kinderen eventueel naar de moskee gaan en krijgen ze godsdienst op school. In Highridge komt er elke dag een leerkracht die voor twee uur lesgeeft aan de leerlingen die moslim zijn.
Soms worden er clubs georganiseerd. Hierbij kunnen leerlingen bijlessen volgen voor vakken zoals wetenschappen, wiskunde en Engels. De leerlingen die geen bijles volgen kunnen bij de verantwoordelijke leerkracht terecht voor dans, zang, theater of spel.
WAT LEERDEN WE AL TER PLAATSE?
Uiteraard zijn we hier nog maar een maand en moeten we nog veel zaken leren, zowel over de school als over de invulling van de dag.
We zijn wel zeker al een stuk flexibeler geworden. Als je hier niet flexibel bent, zal het zeer moeilijk worden. Zaken en zelf lessen veranderen hier voortdurend, waardoor het nodig is om je aan te passen aan de situatie.
Qua taalvaardigheid en communicatieve vaardigheden zijn we er ook al op vooruit gegaan. Om zaken zoals een timetable, lesonderwerpen en reflecties te regelen is het nodig dat je voldoende taal en communicatief vaardig bent.
African time: alles wordt hier rustig aan beleefd. Het was voor ons dan ook een cultuurshock waarbij we ons serieus mochten aanpassen aan de levenswijze. We leerden dan ook om als echte Afrikanen door het leven te gaan. Alles op het gemak, twende polé polé. Maar niet te veel op het gemak, want er moet natuurlijk ook hard gewerkt worden!